Suplementacja stawów dla osób aktywnych sportowo

Siarczan glukozaminy

To jeden z popularniejszych składników preparatów korzystnych dla prawidłowego funkcjonowania stawów. Glukozamina to naturalna substancja wytwarzana w organizmie z cząsteczek glukozy i glutaminy przy udziale odpowiedniego enzymu. Z uwagi na wysoką zawartość glukozaminy w chrząstce stawowej, już wiele lat temu pojawił się pomysł, aby korzystać z jej dobroczynnych właściwości w ortopedii. (2) Obecnie glukozamina ma już bardzo długą historię takiego stosowania. Wyniki różnych badań i prac sugerują pozytywny wpływ siarczanu glukozaminy (1500 mg/na dobę) na zmniejszenie bólu związanego z chorobą zwyrodnieniową stawów i postępów tego schorzenia. (2,3)

Siarczan chondroityny

Siarczan chondroityny to kolejny składnik chrząstki stawowej. Nadaje jej dobre właściwości mechaniczne, ale jednocześnie wiele źródeł wskazuje na jego właściwości przeciwzapalne. Siarczan chondroityny hamuje enzymy lityczne w obrębie chrząstki (niszczące jej strukturę) i pobudza syntezę białek - proteoglikanów. (4,5)

Kwas hialuronowy

Występuje zazwyczaj w postaci soli sodowej – hialuronianu sodu. Organizm dorosłego człowieka o masie ciała 70 kg, zawiera około 15 g kwasu w postaci hialuronianu sodu6. (6,7) Codziennie około 1/3 puli kwasu w organizmie ulega wymianie, a zdegradowane i usunięte formy zostają zastąpione nowymi cząsteczkami. (7,8) Kwas hialuronowy wykazuje szereg właściwości. Jedną z nich jest zdolność wiązania dużych ilości wody, co sprawia, że stosuje się go w wielu dziedzinach medycyny – medycynie estetycznej, okulistyce czy ginekologii. A dlaczego jest on tak cennym związkiem dla sportowców? Otóż staw kolanowy dorosłego człowieka zawiera około 2 ml płynu stawowego, który wypełnia całą przestrzeń jamy stawowej zapewniając gładkie i płynne ruchy powierzchni stawowych. Kwas hialuronowy, jako jego składowa, pokrywa powierzchnię chrząstki stawowej pełniąc rolę ochronną i niwelując obciążenia oraz tarcie. Stymuluje również struktury stawowe do samoistnej produkcji czynników ochronnych.

Kolagen

Kolagen to wszechobecny budulec wszystkich tkanek ludzkiego ciała. Podstawowa jego struktura jest stała – są to łańcuchy białkowe, splatające się w kształcie potrójnej helisy. Taka budowa zapewnia kolagenowi szczególne właściwości – wytrzymałość rozciąganie czy ściskanie, przy jednoczesnej dużej elastyczności. W syntezie włókien kolagenowych biorą udział, między innymi, estrogeny, insulina oraz hormony tarczycy. (9) W młodym i zdrowym organizmie kolagen podlega regularnej wymianie i systematycznej odbudowie. Wraz z upływem czasu stopniowo zanika zdolność odtwarzania włókien kolagenowych. Już od 25 roku życia zaczyna się zmniejszać w organizmie poziom kolagenu. Wzmożona aktywność fizyczna i uprawianie sportów są również przyczynami zaburzeń w jego syntezie. (9)

Podsumowanie

Brak ruchu lub jego niedostateczna ilość są uznawane za jedno ze źródeł epidemii otyłości i szeregu innych chorób. Pamiętajmy, że wysiłek fizyczny powinien być dostosowany do naszych możliwości. Zbyt duże obciążenie będzie miało negatywny wpływ na nasze stawy. Uprawiając sport warto zatem zadbać o ich dobrą kondycję oraz chronić je przed nadmiernym obciążeniem lub stanami zapalnymi.

Źródła

1. Biernat E. Aktywność fizyczna w życiu współczesnego człowieka. e-Wydawnictwo NCBKF, 2014: 1-4.
2. Studzińska-Sroka E, Bylka W. Glukozamina – pomoc w leczeniu osteoartrozy. Postępy Fitoterapii, 2011, 4: 248-253.
3. Towheed T, Maxwell L, Anastassiades TP i wsp. Glucosamine therapy for treating osteoarthritis (Review). Cohrane Collab, 2009, 2:1-22.
4. Monfort J, Pelletier JP, Garcia-Giralt N i wsp. Biochemical basis of the effect of chondroitin sulphate on osteoarthritis articular tissues. Ann Rheum Dis 2008, 67: 735-740.
5. Wildi L.M., Raynauld J.P., Martel-Pelletier J. i wsp. Chondroitin sulphate reduces both cartilage volume loss and bone marrow lesions in knee osteoarthritis patients starting as early as 6 months after initiation of therapy: a randomised, double-blind, placebo-controlled pilot study using MRI. Ann Rheum Dis, 2011, 70 (6): 982–9.
6. Korzeniowska K, Pawlaczyk M. Kwas hialuronowy - nie tylko jako kosmetyk. Farmacja Współczesna, 2014, 7: 72-76.
7. Olejnik A, Gościańska J, Nowak I. Znaczenie kwasu hialuronowego w przemyśle kosmetycznym i medycynie estetycznej. Chemik, 2012, 66 (2): 129-135.
8. Czarnocki Ł, Jopowicz R, Deszczyński JM, Deszczyński J. Rola kwasu hialuronowego w terapii wczesnych zmian zwyrodnieniowych stawu kolanowego. Chir Narzadow Ruchu Ortop Pol, 2016, 81(3): 82-86.
9. Nowicka-Zuchowska A, Zuchowski A. Kolagen - rola w organizmie i skutki niedoboru. Lek w Polsce, 2019, 29 (11/12): 342-343.